OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUK ve TELEVİZYON
Sevgili Anne ve Babalar,
1900 lü yıllarda en büyük buluşlar olan kitle iletişim araçları yer almaktadır.🗞️📺☎️📠🖥️
Bunlar arasında en önemli yeri televizyon alır. 📺
Televizyon insanlık tarihi adına büyük
gelişmeler sağlamış, bugün bile insanlık açısından etkileri fazla olan bir noktada
yerini korumaktadır.
Hatta öyle ki aile hayatını TELEVİZYONDAN ÖNCE ve TELEVİZYONDAN SONRA olarak ikiye
ayırmak yerinde bir karar olacaktır. 😊
Okul öncesi öğretmenliği birimi olarak, ilk bültenimizde hayatımızın her anında olan televizyonun etkilerine değindik.
Faydalı olması dileğiyle...🙏😊
Okul öncesi öğretmenliği Birimi olarak Televizyonun kullanım nedenlerine bakıldığında çocuklar ve yetişkinler arasında farklar göze çarpmaktadır.
Okul öncesi öğretmenliği Birimi olarak Televizyonun kullanım nedenlerine bakıldığında çocuklar ve yetişkinler arasında farklar göze çarpmaktadır.
Yetişkinler genellikle televizyonu eğlenmek amacıyla izlerken, çocuklar eğlendirici görünen televizyonu, dünyayı tanıma ve anlama için izlerler.
Televizyonun etkilerini değerlendirirken çocukların televizyonu ne amaçla izlediklerini UNUTMAYIN.📺⚠️
Biliyoruz ki televizyonun çocuk gelişiminde faydalı olup olmadığı sık sık tartışma konusudur.
Televizyonun çocuk, ergen ve yetişkin üzerindeki etkilerini yalnızca olumsuz bakış açısı ile dikkate alarak değerlendirmek yanlış olacaktır.
Ancak yine de insan gelişiminde kritik dönem olan 0-3 yaş döneminde (doğum öncesi dönemden sonra gelişimin en hızlı olduğu zaman) televizyonun olumsuz etkilerinden daha sık bahsedilmesi taabi bir olaydır.
Ancak yine de insan gelişiminde kritik dönem olan 0-3 yaş döneminde (doğum öncesi dönemden sonra gelişimin en hızlı olduğu zaman) televizyonun olumsuz etkilerinden daha sık bahsedilmesi taabi bir olaydır.
Okul öncesi dönem
olarak adlandırdığımız 0-6 yaş dönemini ise televizyonun etkileri bakımından iki gruba
ayırabiliriz:
1️⃣Gelişimin en hızlı olduğu dönem olan 0-3 yaş grubu
2️⃣Gelişim dönemlerinde
kazanılanların yavaş yavaş yerine oturduğu 4-6 yaş grubu
Bu şekilde gruba ayırmak konuyu daha iyi anlamamızı sağlayacaktır.
0-3 yaş grubuna olan etkiler
Günümüzün yoğun çalışma temposunun birey üzerinde yarattığı baskıyı biliyoruz.
Buna bir de anne ve baba olmanın sorumluluğu eklendiğinde günlük rutin işlerin tamamlanması
bile çok güç olabiliyor.
Bunun yanında ikinci bir çocuğun dünyaya gelmesi, anne ve
babanın kendine ait sorunları, uzun süren hastalıklar, çalışılan ek işler, evin rutin fakat
uzun süren işleri gibi durumlardan dolayı anne ve babalar çocuklarıyla istedikleri gibi
ilgilenememektedirler.
⚠️ 0-3 yaş döneminde çocukların zihinsel gelişimi hızlı olduğundan onlara uyaranlar açısından zengin ve aktif bir ortam sunabilmek önemlidir.
⚠️ 0-3 yaş döneminde çocukların zihinsel gelişimi hızlı olduğundan onlara uyaranlar açısından zengin ve aktif bir ortam sunabilmek önemlidir.
⚠️⚠️Bunun yanı sıra, zihinsel
gelişimin en yüksek noktaya ulaşmasında duygusal gelişimin rolü çok fazladır.
✅Kendini mutlu ve güvende hisseden çocukların, zihinsel beceri gerektiren faaliyetlerde
potansiyellerini daha rahat ortaya koyabildiklerini görmekteyiz.
😊Bu dönemde bebeği
okşamak, kucaklamak, onunla konuşmak, oynamak, onu gezdirmek artık klişe bir söz
olmuş olan “çocukla kaliteli zaman” geçirmek yukarıda sözünü ettiğimiz iki gelişim
alanının ihtiyaçlarını karşılamak açısından hayati önem taşımaktadır. 🤱
3 yaş, çocukların kendilerini bağımsız hissettikleri ve beraberinde de sosyalleşmeye
başladıkları yaştır.
Onların sağlıklı sosyalleşebilmeleri için dil gelişimlerinin beklenen
düzeyde olması gerekmektedir.
Annenin, babanın ve/veya ilgilenen diğer kişilerin çocukla
kuracakları yakın ve aktif ilişki; çocuğun çevresi ile ilgilenmesi ve insanlara duygusal
yakınlık kurabilmesi için ayna görevini görecektir.
0-3 yaş döneminde TV’nin karşısında uzun saatler geçiren bir çocukta konuşmaya
başlamada, jest ve mimiklerin gelişmesinde gecikmeler ve yetersizlikler görülecektir.
Çocuğun konuşmayı öğrendiği bu dönemde en çok ihtiyacı olan şey, kazandığı bu beceriyi çevresindeki doğru modellerle geliştirmektir.
Çocuğun konuşmayı öğrendiği bu dönemde en çok ihtiyacı olan şey, kazandığı bu beceriyi çevresindeki doğru modellerle geliştirmektir.
Bu da ancak çocukla birebir ilgilenmek,
onunla konuşmak, oyunlar oynamak ve çevresini uyaranlar açısından zenginleştirmek
yoluyla olmaktadır.
Böyle kritik bir dönemde sürekli televizyon karşısında kalan çocuk
“pasif” hale gelmekte ve iletişim kurma konusundaki motivasyonunu kaybetmektedir.
Pasif hale gelen çocuk, süre uzadığında, kendi halinde olmaktan rahatsızlık duymama,
seslenince bakmama, göz kontağı kuramama, yaşıtlarına karşı ilgisizlik, kendi etrafında
dönme, sallanma, yaşadığı ortamda canlı varlıklardan çok cansız varlıklara karşı ilgi
duyma, cümle kurmak yerine daha basit kelimeler ile kendini ifade etme gibi sıkıntılar
yaşayabilir.
⚠️⚠️⚠️ Dolayısıyla kritik bir öneme sahip olan 0-3 yaş döneminde, anne ve babaların çocuklarını
televizyondan uzak tutmaları önemlidir.⚠️⚠️⚠️
✅✅Çocuğu televizyonun yarattığı edilgen bir ortama
sokmak yerine, uyaranları yoğun bir şekilde fark edebileceği, fiziksel olarak hareket
edebileceği, kendisiyle ilgilenen kişiyi model alabileceği ve böylece sosyal ilişki kurmayı
öğrenebileceği ortamlar sunmak 0-3 yaş çocukları için yapacağımız en büyük özveri
olacaktır.✅✅
3-6 yaş grubuna olan etkiler
0-3 yaş grubunda olduğu gibi bu dönemde de çocukların gelişimleri hızlıdır.
Fiziksel gelişimleri onları birçok faaliyette yetişkinlerin yardımından bağımsız kılmıştır.
Çevrelerinde belli bir hakimiyetleri olduğunu kanıtlama çabası içindedirler.
Dil gelişimi bu dönemde de önem taşımaktadır.
Dil gelişimi bu dönemde de önem taşımaktadır.
Sürekli yeni kelimeler kazanmakta ve
bunları sık sık kullanma isteği içerisindedirler.
🙊Bu süreçte özellikle günlük yaşamda çok
fazla kullanılmayan, argo kelimeler çocukların dikkatini çekmektedir.🙊
Çizgi filmlerde dahi
argo kelimelere ne kadar yer verildiğini düşünecek olursak çocukların öğrenme
süreçlerinde televizyona ne derece dikkat etmemiz gerektiğini daha kolay kavrarız.
Okul öncesi dönemde çocukların zihinsel gelişimi, onların olayları ve sonuçlarını somut
olarak algılamalarını sağlar.
Bu dönemde çocuklar, her şeyi gerçekmiş gibi algılama
eğilimindedirler.
Bu nedenle televizyonda izledikleri her şeyin gerçek hayatta
yapılabilecek şeyler olduğu tuzağına kolayca düşmektedirler.
Bu durum onların çizgi film
kahramanlarının yaptığı hareketleri yapmaya çalışmalarına neden olabilmektedir.
⚠️Çocukların televizyonda gördükleri şiddet sahnelerinden etkilenmeleri de üzerinde
durulması gereken önemli bir konudur.⚠️
Çocuklar bu görüntülerden aşırı derecede
etkilenebilirler.
Sonrasında akla gelen görüntüler ve düşünceler, onları günlerce rahatsız
edebilir.
Çocukların zaman zaman gerçek dışı şeylerden korkmaları nedeniyle odalarında
yalnız yatmak istemediklerini hatırlamalıyız.⚠️
Unutulmamalıdır ki çocukluk çağında yaşanan her deneyimin ileri ki yıllarda bir yansıması
olacaktır.
Bu nedenle televizyon gibi iletişim araçlarından mümkün olduğunca, eğitim
amaçlı yararlanmaya özen gösterilmeli, eğlence amaçlı kullanımına sınırlı bir süre
ayrılmalıdır.
Bütün bu önlemler duygusal zekası yüksek çocuklar yetiştirmemize de
yardımcı olacaktır.
😊🙏Son olarak siz anne ve babalara birkaç önerimiz olacak…😊
⚠️ Unutmayın birçok süreçte
olduğu gibi televizyon izleme alışkanlığında da çocuğunuz sizi model alacaktır.
2️⃣ Televizyonu sürekli açık tutmayın.
2️⃣ Televizyonu sürekli açık tutmayın.
3️⃣ Yemek yediğiniz odada televizyon varsa kapalı tutmaya çalışın.
4️⃣ Televizyonu çocuğunuz huysuzlandığında ya da ağladığında susturmak amacıyla kullanmayın.
4️⃣ Televizyonu çocuğunuz huysuzlandığında ya da ağladığında susturmak amacıyla kullanmayın.
5️⃣Kendinize zaman ayırabilmek için televizyonu yardımcı olarak görmeyin.
6️⃣ Çocuğunuzun televizyon izleme süresini siz belirleyin
6️⃣ Çocuğunuzun televizyon izleme süresini siz belirleyin
⚠️Bu süre okul öncesi
dönemde günde 1 saati geçmemeli ve bu konuda taviz vermeyin.🙏
7️⃣ Çocuğunuz siz yokken evde bakıcı ile vakit geçiriyorsa televizyona getirdiğiniz sınırlama hakkında mutlaka konuşun.
8️⃣ Çocuğunuzun öğrenme sürecine yardımcı olması için kitaplardan destek alın.
9️⃣İzlediği programları birlikte seçin ve mümkün olduğunca beraber izlemeye gayret gösterin.
7️⃣ Çocuğunuz siz yokken evde bakıcı ile vakit geçiriyorsa televizyona getirdiğiniz sınırlama hakkında mutlaka konuşun.
8️⃣ Çocuğunuzun öğrenme sürecine yardımcı olması için kitaplardan destek alın.
9️⃣İzlediği programları birlikte seçin ve mümkün olduğunca beraber izlemeye gayret gösterin.
✅Böylece hem birlikte yorum yapma imkanınız olur hem de bilmediği
kavramlar karşısında rehberlik etmiş olursunuz.
🔟İzlediği programlarda gerçek olan ve olmayan arasındaki farkı açıklayın.
⚠️Şiddet içeren çizgi filmleri ve büyüklere hitap eden dizileri izlemesine asla izin vermeyin.
1️⃣1️⃣Ailece birlikte oynayabileceğiniz oyunlar bulmaya çalışın.
🔟İzlediği programlarda gerçek olan ve olmayan arasındaki farkı açıklayın.
⚠️Şiddet içeren çizgi filmleri ve büyüklere hitap eden dizileri izlemesine asla izin vermeyin.
1️⃣1️⃣Ailece birlikte oynayabileceğiniz oyunlar bulmaya çalışın.
⚠️✅Bu oyunları oynarken
çocuğunuzun gelişim alanlarıyla ilgili gelişmeleri de fark edebilirsiniz.
1️⃣2️⃣Günlük işlerinize çocuğunuzu da dahil etmeye gayret gösterin.
1️⃣2️⃣Günlük işlerinize çocuğunuzu da dahil etmeye gayret gösterin.
🕸️Örneğin siz yemek
yaparken çocuğunuz sizin resminizi yapabilir.😊👨🎨👩🎨
🙆🙆♀️🙆♂️Böylece sürekli televizyon izleme
fikrini kafasından uzaklaştırabilirisiniz.🙆🙆♀️🙆♂️
video:
http://www.eyuboglu.com/tr/campusLife/publications/rehberlikPostasi/files/2010100101.pdf
video:
http://www.eyuboglu.com/tr/campusLife/publications/rehberlikPostasi/files/2010100101.pdf
Kaynakça: Yard. Doç. Dr. Adalet Kandır / Gelişimde 3-6 yaş
Haluk Yavuzer / Çocuk psikolojisi
Yorumlar